Word je typisch boos, geïrriteerd of angstig als je alledaagse geluiden hoort? Het zou misofonie kunnen zijn, en er is hulp voor.
Misofonie is meer dan alleen je ergeren aan bepaalde geluiden. Mensen met deze aandoening ervaren hoge niveaus van mentaal en emotioneel leed, tot het punt dat ze hun leven eromheen kunnen herstructureren.
Kauwgom of voedsel kauwen, ademhalen en vingertikken zijn slechts enkele van de geluiden die ertoe kunnen leiden dat je emotioneel en lichamelijk ongemak ervaart als je met misofonie leeft.
Wat is dan de oorzaak? Onderzoekers leren dat misofonie te maken kan hebben met de manier waarop neuronen in de hersenen vuren.
Naarmate onderzoekers meer te weten komen, krijgen mensen met misofonie misschien meer mogelijkheden voor behandeling.
Wat is misofonie?
Misofonie is wanneer iemand negatieve fysieke en emotionele reacties ervaart op bepaalde geluiden.
Vaak zijn die geluiden alledaagse voorvallen, zoals:
- hoesten
- snuiven
- tikkende vingers
- klikkende balpennen
Misofonie wordt ook wel selectief geluidsgevoeligheidssyndroom genoemd.
Er zijn een paar termen voor gevoeligheid van geluid, en elk heeft specifieke kenmerken. Daarom kan het nuttig zijn om misofonie te definiëren in vergelijking met andere verwante ervaringen:
- hyperacusis is gevoeligheid of lage tolerantie voor een reeks geluiden binnen een bepaald volume of een bepaalde frequentie
- misofonie is een emotionele reactie, zoals woede of vermijding, op specifieke geluiden, ongeacht het volume
- fonofobie is de angst voor bepaalde geluiden
Misofonie is geen formele diagnose in het DSM-5. Onderzoekers hebben echter criteria voorgesteld om het fenomeen te diagnosticeren, met de hoop dat het mensen die leven met de tekenen van misofonie kan ondersteunen.
Tekenen van misofonie
Misofonie is voor iedereen een beetje anders. Maar er zijn gemeenschappelijke fysieke en emotionele tekenen die veel mensen ervaren.
Tekenen van misofonie ontstaan als reactie op bepaalde geluiden. Hoewel elk van een breed scala aan geluiden een reactie teweeg kan brengen, zijn veelvoorkomende voorbeelden zijn repeterende, nasale, of orale geluiden gemaakt door mensen of huisdieren. Bijvoorbeeld:
- kauwen op eten
- smakken op de lippen
- knappende kauwgom
- voetgetik
- fluiten
Deze geluiden hoeven niet van andere mensen te komen, hoewel dat wel vaak voorkomt.
Ook geluiden als tikkende klokken of kasten en laden die open en dicht gaan kunnen een reactie oproepen.
Je kunt een scala aan emoties ervaren als reactie op die geluiden die je van streek maken, zoals:
- woede
- irritatie
- walging
- woede
- angst
Misofonie kan ook invloed hebben op hoe je kiest om te leven. Het kan ook enkele lichamelijke symptomen veroorzaken, waaronder:
- druk in de borstkas
- zweten
- verhoogde hartslag
- verlangen om het geluid niet meer te horen
- nabootsen van het geluid om het niet meer te horen
- vermijden van situaties waarin het geluid kan voorkomen
Je kunt voortdurend op je hoede zijn als je niet zeker weet wanneer een geluid kan optreden of welke andere geluiden dezelfde reacties kunnen veroorzaken.
Een onderzoek uit 2017 onder meer dan 300 mensen met misofonie ontdekte dat de meesten al sinds hun jeugd met de aandoening leefden.
Wat veroorzaakt misofonie?
Waarom hebben mensen misofonie? Onderzoekers bestuderen nog steeds de oorzaak.
Een experimentele studie uit 2021 kan enig inzicht bieden. De onderzoekers ontdekten dat geluiden spiegelneuronen activeren bij mensen met misofonie. Deze neuronen zorgen er doorgaans voor dat mensen gedrag dat ze zien modelleren, spiegelen of nabootsen.
Bij mensen met misofonie activeren dezelfde neuronen alsof je de handeling die het geluid veroorzaakt daadwerkelijk uitvoert.
De auteurs van de studie speculeren dat de negatieve reactie het gevolg is van het gevoel geen controle meer te hebben, alsof de persoonlijke ruimte is binnengedrongen, of dat lopende doelen worden tegengehouden.
Is misofonie een lichamelijke of psychische aandoening?
Omdat de oorzaak van misofonie nog niet is vastgesteld, is het niet zeker of de aandoening lichamelijk of psychisch is.
Een experimentele studie uit 2019 toonde aan dat bij mensen met misofonie verschillende hersengebieden worden geactiveerd in reactie op triggerende geluiden, vergeleken met mensen zonder de aandoening.
Misofonie is weliswaar geen vorm van autismespectrumstoornis of angststoornis, maar deelt wel enkele kenmerken van deze beide aandoeningen.
Is misofonie een vorm van autisme?
Misofonie is geen vorm van autisme. Het is ook geen symptoom van een autismespectrumstoornis.
Wel kunnen sommige autisten een verminderde geluidstolerantie ervaren. Recent onderzoek heeft deze relatie met geluid gecategoriseerd als een combinatie van:
- misofonie
- hyperacusis
- fonofobie
Is misofonie een symptoom van angst?
Misofonie is geen angststoornis, noch is het noodzakelijkerwijs een symptoom van angst. Maar mensen met misofonie kunnen reageren met angstsymptomen als ze worden blootgesteld aan een uitlokkend geluid.
Mensen die leven met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) of een angststoornis kunnen geluidsgevoeligheid ervaren.
In een onderzoek uit 2018 waarin de mogelijke relatie tussen misofonie en OCD werd onderzocht, vonden onderzoekers een sterker verband met de obsessieve, in plaats van de dwangmatige, symptomen van OCD.
Onderzoekers die hebben gepleit voor een op zichzelf staande diagnose van misofonie merken op dat het voor sommige mensen een aspect of symptoom kan zijn van een andere aandoening, zoals sensorische intolerantie. Over deze ervaring moet nog veel geleerd worden.
Hoe wordt misofonie behandeld?
Er zijn geen medicijnen om misofonie van te behandelen. Wel kan werken met een geestelijk verzorger helpen.
Opties zijn onder andere werken om jezelf te desensibiliseren voor het geluid dat de reactie veroorzaakt.
Hulpverleners kunnen ook met je samenwerken om mogelijke emotionele reacties, zoals woede, die het gevolg zijn van blootstelling aan het geluid te beheersen.
Totdat onderzoekers de hoofdoorzaken van misofonie vaststellen, kunnen mensen die met deze aandoening leven problemen ondervinden bij het beheersen van hun ervaring.
Even samenvatten
Terwijl de meeste mensen gewone geluiden niet eens opmerken, kunnen mensen met misofonie intens reageren op deze geluiden.
Behandelingsmogelijkheden voor misofonie zijn onder meer werken met een geestelijk verzorger om zichzelf te desensibiliseren voor geluiden die een verstoring veroorzaken en werken aan het beheersen van de emotionele reactie.
Nieuw onderzoek toont aan dat misofonie het gevolg kan zijn van spiegelende neuronen in de hersenen. Deze bevindingen wijzen erop dat misofonie een lichamelijke oorzaak heeft. Er is echter meer onderzoek nodig.
